door Jasper

Ik was net de afdeling  prehistorische vuursteen voorbij en daar stond opeens dit vreemde ding
in de vitrine. Ik begon me sterk af te vragen of deze reconstructie wel juist was. Het leek wel alsof iemand het idee van een middeleeuwse hellebaard op de bronstijd heeft proberen toe te passen.


Mijn vraagtekens bij deze reconstructie ontstonden vooral omdat de vorm van het bronzen lemmet vrijwel identiek is aan de fraaie en zeldzame bronzen zwaarden uit dezelfde tijd, zoals bijvoorbeeld het zwaard van Jutphaas, nu te zien in het Rijksmuseum der Oudheden in Leiden. Over de juistheid van de reconstructie durfde ik niks te zeggen aangezien ik geen prehistoricus ben, maar  het leek mij wel ontzettend onhandig om dit apparaat daadwerkelijk te gebruiken tijdens gevechten.


Na een rondvraag aan een aantal bevriende archeologen bleek dat de reconstructie wel degelijk klopt. De nagels waarmee het bronzen lemmet aan de staf vast zit zijn anders dan bij een zwaard. Dus het is echt een soort middeleeuwse hellebaard in de bronstijd. Of dit object daadwerkelijk tijdens gevechten is gebruikt blijft maar de vraag. Van de bronzen zwaarden wordt ook gedacht dat deze voornamelijk voor ceremonieel/ritueel gebruik zijn geweest, en veel te onhandig waren om mee te vechten. Om die vraag te beantwoorden wordt momenteel aan de Universiteit Leiden onderzoek gedaan naar gebruikssporen op zwaarden uit de prehistorie.

Een mooi onderwerp voor discussie: is een sjiek wapen bedoeld om mee te vechten of om mee te ‘showen’?Alleen al over het zwaardtype waartoe ook het zwaard van Jutphaas  behoort is een hele literatuurlijst
volgeschreven. Dit soort zwaarden zijn in Engeland, Nederland en Frankrijk terug gevonden en lijken van
één werkplaats in Noord-Frankrijk te komen. Helaas is de prachtige tentoonstelling van het Rijksmuseum
van Oudheden waarin deze bijeen werden gebracht al afgelopen. Het was ontzettend bijzonder om deze
zwaarden, na zoveel jaren  weer bij elkaar, naast elkaar te zien staan. Het is duidelijk dat er in ieder geval
‘iets geks’ aan de hand is met deze zwaarden.


Jammer genoeg blijven veel vragen onbeantwoord maar door archeologisch onderzoek kunnen we een
beeld vormen van de fantastische werelden van vroeger.